H κυκλοφορία νέου δίσκου από την P.J. Harvey είναι νέο από μόνη της. Η αποδοχή αλλά και η αναγνωρισιμότητα της συγκεκριμένης δημιουργού ξεπερνά το στενό πλαίσιο του όποιου εναλλακτικού ήχου. Το ταλέντο της στην σύνθεση, η ερμηνεία της (ίσως πάνω από όλα), η συνολική της παρουσία που μαγνητίζει πραγματικά, δύσκολα μπορούν να σε αφήσουν αδιάφορο. Όμως το Hope Six Demolition Project από πολλές απόψεις είναι ο δίσκος της που ξεσήκωσε θόρυβο ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη δουλειά της, για λόγους που λίγο είχαν να κάνουν με την μουσική καθαυτή.

Παίρνοντας τα πράγματα από την αρχή, η δημιουργία του HSDM συνοδεύτηκε από μία πρωτοτυπία. Πολλά από τα recording sessions έγιναν ενώπιον κοινού, στο πλαίσιο ενός καλλιτεχνικού project με τίτλο Recording in Progress, που πραγματοποιήθηκε στο Somerset House (Λονδίνο). Οι θεατές είχαν την δυνατότητα να δουν πίσω από γυαλί μονής όψης την Polly να δουλεύει με τους συνεργάτες της πάνω σε κομμάτια που βρήκαν τον δρόμο τους για τον νέο δίσκο. Όμως δεν ήταν τόσο αυτή η ενδιαφέρουσα σε κάθε περίπτωση ιδέα που δημιούργησε τον θόρυβο, για τον οποίο μιλήσαμε: ήταν η θεματολογία των στίχων του δίσκου.

Η PJ Harvey σε ανύποπτο χρόνο  κατά τα πρώτα χρόνια της καριέρας της είχε δηλώσει ότι μελλοντικά θα την ενδιέφερε να προσεγγίσει την πολιτική μέσα από τους στίχους της. Τα ταξίδια που έκανε στο Αφγανιστάν, το Κόσοβο αλλά και την πρωτεύουσα των ΗΠΑ Ουάσινγκτον προσέφεραν το απαραίτητο υλικό, ώστε αυτό που παλαιότερα συζητούσε θεωρητικά, να πάρει σάρκα και οστά. Φυσικά κοντά σε αυτά δεν μπορούμε παρά να αναφέρουμε και την προηγούμενη κυκλοφορία της. Το Let England Shake, ένα σκοτεινό, κάποιες φορές επίπονα ρεαλιστικό σχόλιο πάνω στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, φανέρωσε το ενδιαφέρον της για την ιστορία. Το πέρασμα από την ιστορία σε μία πιο στοχευμένη, σύγχρονη πολιτική θεματολογία είναι στην πραγματικότητα απόλυτα φυσιολογικό.

Το πρόβλημα όμως προέκυψε (και έλαβε διαστάσεις μέσα από έντονες αντιδράσεις), κατά την ταπεινή γνώμη του γράφοντος, από την στιγμή που η Polly Jean αποφάσισε να στρέψει το ενδιαφέρον της όχι μόνο στους ανά τον κόσμο αναξιοπαθούντες, τους οποίους θυμόμαστε προσποιούμενοι τους σοκαρισμένους βλέποντας ντοκιμαντέρ για χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου, αλλά στην καρδιά του “ελεύθερου κόσμου” (κατά τα όχι και τόσο μετριόφρονα λεγόμενα των εκεί παροικούντων), δηλαδή τις Η.Π.Α. και μάλιστα στην πρωτεύουσά τους. Ο τίτλος του δίσκου αποτελεί άλλωστε αναφορά στο HOPEVI: Πρόκεται για projects αναβάθμισης οικιστικών περιοχών με υψηλή εγκληματικότητα και γενικά χαμηλό επίπεδο διαβίωσης, που πριν την όποια αναβάθμιση, προϋποθέτουν την κατεδάφιση των υφισταμένων κατοικιών. Οι μη προνομιούχοι που κατοικούν εκεί εκδιώκονται και, προφανώς δεν έχουν την δυνατότητα να αγοράσουν κατοικίες μετά την ανοικοδόμηση, αφού οι τιμές έχουν ανέβει στα ύψη.“Here's the Hope Six Demolition Project/Switching down the Benning Road/The well-known "pathway of death/At least that's what I'm told”, είναι κάποιοι από τους στίχους του Community Of Hope που ξεσήκωσαν κύμα διαμαρτυριών από ντόπιους πολιτικούς και άλλους. Γιατί “τσιτάρει” τα λεγόμενα των ανθρώπων που τέλεσαν χρέη οδηγού της υποψιασμένης Polly; Δεν θα διαφωνήσω ότι επιφανειακά όλο αυτό μοιάζει πιο δημοσιογραφικό ίσως του αναμενομένου, όμως, ας σοβαρευτούμε: ο οδηγός την PJ στην Ουάσινγκτον ήταν ο δημοσιογράφος της Washington Post Paul Schwartzman, ο οποίος μάλιστα τότε αγνοούσε ποια ήταν αυτή που ξεναγούσε στην πόλη του. Και, ανεξαρτήτως της όποιας διατύπωσης, το τραγούδι δεν έχει κυκλοφορήσει με τους στίχους που έχει κυκλοφορήσει; Αυτό από μόνο του δεν σημαίνει ότι η PJ υιοθετεί το περιεχόμενό τους; Διαφωνεί κανείς με την ουσία; Ας εξηγήσει το γιατί (αν μπορεί). Το ότι όμως η PJ δεν προσφέρει λύσεις, όπως γράφουν πολλοί άλλοι, δεν συνιστά αντίλογο και, προφανώς δεν αντέχει σε κριτική. Ο Bod Dylan π.χ. πρότεινε λύσεις; Μην τρελαθούμε τελείως!

Αν δεν είχαν καταγραφεί αντιδράσεις και εκτός ΗΠΑ, ιδίως για το δημοσιογραφικό ύφος του πράγματος, θα έλεγα ότι όλο αυτό είναι μία ολίγον υστερική αντίδραση του μέσου Αμερικάνου που είναι προοδευτικός για τους άλλους, αλλά τείνει να κλείνει με μεγαλύτερη ευκολία τα μάτια του στα του οίκου του. Άλλωστε, τόσο το Αφγανιστάν όσο και το Κόσοβο, τι άλλο είναι παρά δύο ακόμα από τις πολλές αστοχίες της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ; Στην περίπτωση του Αφγανιστάν, μιλάμε για παταγώδη αποτυχία – οι (φρικαλέοι από όποια πλευρά και αν το δεις) Ταλιμπάν ελέγχουν σχεδόν πλήρως την χώρα. Αλλά και το Κόσοβο, πολύπαθο και αυτό, βρίσκεται ακόμα μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, έρμαιο ακραίων εθνικισμών, διαφθοράς και πολιτικού χάους. Όλο αυτό είναι επομένως εύκολο να αγγίξει κάποιες ευαίσθητες χορδές (θα συνέβαινε το ίδιο αν ο δίσκος αφορούσε τον δικτάτορα – αλλά ορθόδοξο, οπότε εντάξει ως προς τα καθ’ ημάς! – Πούτιν; Προφανώς όχι!). Όμως και η αντίδραση κάποιων μη αμερικάνων κριτικών για το όλο δημοσιογραφικό ύφος, η αλήθεια είναι ότι μου φάνηκε απλώς σαν συντεχνιακής λογικής γκρίνια.

Με τούτα και με κείνα, είδαμε σοβαρότατους βέβαια μουσικούς αρθρογράφους να ρίχνουν το ανάθεμα (έστω και εμμέσως, άλλως ύπουλα!), ξεχνώντας (εντός ή εκτός εισαγωγικών) ότι ένας δίσκος δεν είναι μόνο στίχοι αλλά και μουσική. Κάτι που εμείς, που δεν έχουμε ευτυχώς τόσες “ευαισθησίες” δεν κάνουμε. Στην συγκεκριμένη ιδίως περίπτωση θα ήταν από άδικο έως εγκληματικό.

Το HSDM ενώ από πλευράς διάθεσης μοιάζει με πρώτη ματιά να αποτελεί λογική συνέχεια του Let England Shake, είναι στην πραγματικότητα εν μέρει μία επιστροφή στο πνιγμένο στα swampblues/rock ήχο, στον οποίο μας είχε εθίσει η PJ Harvey με τα δύο πρώτα άλμπουμ της και εν μέρει μία αναφορά στο Stories From The City, Stories From The Sea, τον ίσως πιο “αμερικάνικο” δίσκο της (τηρούμένων των αναλογιών πάντα). Το Community Of Hope που ανοίγει τον δίσκο (και αποτελεί και το δεύτερο single του) ηχεί σαν φόρος τιμής στην Patti Smith: η μελωδία, η ερμηνεία, το τσαγανό, ας μου επιτραπεί η έκφραση, με το οποίο η PJ αποδίδει την πανέμορφη αυτή σύνθεση, το τοποθετούν δικαιωματικά στα best of της. Όσο για τους στίχους; Απόμακρη δημοσιογραφική οπτική; Ας γελάσω! Το συγκεκριμένο κομμάτι αποτελεί πράγματι ό,τι πιο άμεσο μας έχει παρουσιάσει η PJ Harvey από την εποχή του Stories… Τέρμα οι σπαραξικάρδιες Βικτωριανής αισθητικής μπαλάντες, τέρμα οι περιηγήσεις στα σκοτεινότερα βάθη της ανθρώπινης ιστορίας. Η ζωή συμβαίνει τώρα και η PJ τραγουδάει για αυτήν (και σε όποιον αρέσει!). Στην ίδια λογική, αλλά πιο bluesy, πιο rockin’, πιο βρώμικο είναι το πρώτο single του δίσκου, The Wheel. Άμεσο και αυτό, σκληρό σαν την πραγματικότητα που έρχεται να περιγράψει (αναφέρεται στα παιδιά που έπεσαν θύματα στον πόλεμο και στις διάφορες εθνοκαθάρσεις που μερικούς στα μέρη μας δεν ενόχλησαν και τόσο!), αλλά και όσο εθιστικό μπορεί να είναι ένα rock κομμάτι.

Αν κάτι αναδεικνύει πλήρως ο δίσκος, αυτό είναι η ικανότητα που έχει η PJ να γράφει απλά θέματα, χωρίς περιττές φιοριτούρες, που σου “καρφώνονται” στο μυαλό. Μουσικά η διαφοροποίηση σε σχέση με τους πρώτους της δίσκους έχει να κάνει με την ενορχήστρωση περισσότερο από οτιδήποτε άλλο. Εύκολα θα μπορούσε κανείς να φανταστεί τα συγκεκριμένα κομμάτια πνιγμένα στις κιθάρες και παιγμένα με πιο ορθόδοξα rock τρόπο, ας πούμε καταχρηστικά. Ο χρόνος που έχει περάσει, οι επιρροές που η μοναδική αυτή καλλιτέχνης απέκτησε στην πορεία, αλλά και η προφανής απέχθεια προς την “εύκολη λύση” αλλάζουν τις ισορροπίες. Οι ενορχηστρώσεις είναι λιγότερο προβλέψιμες, πιο σύνθετες, όπως πιο σύνθετη είναι και η προσέγγιση του rhythm section, ενώ υπάρχει και το (άλτο και τενόρο, κατά περίπτωση) σαξόφωνο που δίνει ένα πρόσθετο βάρος στον ήχο. Το αποτέλεσμα είναι το λιγότερο εντυπωσιακό. Ένα αμάλγαμα του απολύτως προσωπικού συνθετικού ύφους της PJ και των λίγο ως πολύ γνωστών επιρροών της (όπως ο Nick Cave ή ο Captain Beefheart), απαιτητικό συχνά σαν άκουσμα κάποιες φορές (απαιτεί αρκετές ακροάσεις), αλλά συγχρόνως εθιστικό. Όλα αυτά τα ακούμε στο Ministry Of Defence, τα ακούμε στα εκπληκτικά Medicinals και Chain Of Keys (εκπληκτικός ο διάλογος της PJ με την χορωδία των ανδρών μουσικών που την περιστοιχίζουν, ο οποίος παραπέμπει κατευθείαν στα hollers), αλλά και στο Ministry Of Social Affairs. Όμως και εκεί όπου ξεφεύγει ο ήχος εν μέρει από τα πειραγμένα blues, όπως στο πανέμορφο Near The Memorials To Vietnam And Lincoln, η PJ κερδίζει το στοίχημα με άνεση.

Σε όλα τα παραπάνω προσθέστε το σύνηθες all-star team που παρέχει την συνδρομή του στην ηχογράφηση (Mick Harvey, John Parish, Flood, James Johnston, ο κατάλογος μακρύς και εντυπωσιακός) και την πολύ ουσιαστική παραγωγή που υπογράφει ο Flood, o John Parish αλλά και η ίδια η PJ και έχετε την συνταγή όχι της επιτυχίας (τι σημαίνει επιτυχία, αλήθεια;), αλλά μία εκπληκτική ηχογράφηση με ειδικό βάρος, όπου δεν υπάρχει ούτε ένα κομμάτι που να υστερεί. Όσο για τους στίχους… Δείτε τους καλύτερα ως εικόνες, φωτογραφίες υπαρκτών προσώπων και καταστάσεων και νιώστε την ασύλληπτη δύναμή τους, αφήνοντας κατά μέρος τις γκρίνιες διαφόρων μουσικοκριτικών, αλλά και τις ανοησίες των πανταχού παρόντων hipsters. Ο δίσκος δεν απευθύνεται σε κανέναν από αυτούς, αλλά σε όλους εσάς (εμάς) που παρακολουθούμε και εκτιμούμε αυτή την σπάνια καλλιτέχνη και την αντιμετωπίζουμε με τον σεβασμό που της αξίζει, γιατί τον έχει κερδίσει επάξια, με κάθε τραγούδι, κάθε στίχο, κάθε ζωντανή της εμφάνιση. Όλη η υπόλοιπη παραφιλολογία, είναι απλώς άνευ σημασίας. Όμως, όλοι όσοι γνωρίζουν τι είναι η PJ Harvey, το ξέρουν ήδη αυτό καλά.

8,5/10