Αν και το ίδιο μπορεί κανείς να ισχυριστεί με αυθαίρετα κριτήρια για οποιονδήποτε αγαπημένο του καλλιτέχνη, στην περίπτωση του Leonard Cohen μπορούμε - χωρίς να γελοιοποιηθούμε και να γίνουμε γραφικοί - να κάνουμε λόγο για έναν μουσικό/ποιητή του οποίου το συνολικό έργο έχει τις προδιαγραφές να πλάσει ψυχές από το μηδέν και να αποτελέσει εφαλτήριο, σημείο αναφοράς για την προσωπική εξέλιξη ενός ανθρώπου. Ο δημοφιλής τραγουδοποιός διαθέτει εκτόπισμα που υπερβαίνει το σύνολο των δημιουργημάτων του και η βιογραφία του αξίζει να ρουφηχτεί ως το μεδούλι (ο γράφων προτείνει ανεπιφύλακτα την ανάγνωση του “Various Positions” της Ira Nadel και του “I’m Your Man” της Sylvie Simmons). Ακόμη και στα 80 του χρόνια, παραμένει δημιουργικά ενεργός και όχι χωρίς αιτία. Τα οικονομικά προβλήματα που βίωσε στα μέσα των ‘00s κρίθηκαν μεν πρακτικά ανεπανόρθωτα, αλλά όχι και καταστροφικά για την παραγωγικότητά του. Ξέχωρα από την δισκογραφία του, ξαφνικά απέκτησε κίνητρο για να ξαναβγεί στον δρόμο μετά από 15 χρόνια αποχής από το συναυλιακό σανίδι. Αν και ακολούθησε ένα πρόγραμμα που θα μπορούσε να τον εξαντλήσει (λόγου χάρη, η τελευταία του τουρνέ περιέλαβε 125 συναυλίες παγκοσμίως σε 16 μήνες!), oι συναυλίες του διαρκούν πάνω από δύο ώρες και εκείνος στέκεται πάντοτε όρθιος (μακαρίστε τους εαυτούς σας εάν ήσαστε παρόντες εκείνο το μαγευτικό βράδυ του Ιουλίου το 2008 στο Terravibe).

Παρότι, λοιπόν, το (φαινομενικό) κίνητρο της εκτεταμένης επαναδραστηριοποίησής του ήταν ο βιοπορισμός και η αποπληρωμή των χρεών, οι κινήσεις του Cohen γίνονται πάντα με το γνώριμο στυλ, αλλά και σεβασμό στον ακροατή, όχι ως καταναγκαστικά έργα. Η λογική αυτή επεκτείνεται και στην δισκογραφική του παραγωγή. Όταν άλλοι 80-plus συνάδελφοί του αποφασίζουν να παλιμπαιδίσουν (ο Tony Bennett κυκλοφορεί άλμπουμ με την… Lady Gaga, στο δικό του πλαίσιο πάντως, για να είμαστε δίκαιοι και ο Christopher Lee - αν και εκτός του χώρου μέχρι πρότινος - συντηρεί το cult προσωπείο του δανείζοντας την στεντόρεια φωνή του σε epic metal συγκροτήματα, δημιουργώντας μάλιστα και ένα δικό του concept!), ο Cohen υποστηρίζει με συνέπεια αυτό που κάνει από τότε που ξεκίνησε στην δισκογραφία. Το Popular Problems, 13ο studio album της μακράς καριέρας του, κυκλοφόρησε την ημέρα των ογδοηκοστών γενεθλίων του και θα μπορούσε να αποτελεί το κλείσιμο του δημιουργικού του κύκλου. Όμως η σαρκοφάγος δεν είναι ακόμη έτοιμη να δεχτεί την έμπνευση εκείνου και των συνεργατών του, προεξάρχοντος του παραγωγού και συν-συνθέτη Patrick Leonard. Μάλιστα ο ίδιος ο Cohen δήλωσε πως το 14ο άλμπουμ βρίσκεται εντός των πλάνων του, μετά όμως από την ολοκλήρωση των συναυλιών υποστήριξης του τωρινού δίσκου.

Ο Cohen αντιμετωπίζει με στωικότητα τα τεχνικά μειονεκτήματα της ηλικίας του και προσαρμόζεται σε αυτά. Τραγουδάει σχεδόν σε ολόκληρο το άλμπουμ με μία βαθιά, στοχαστική φωνή που πλέον δυσκολεύεται να διανύσει την διαδρομή από τις φωνητικές του χορδές ως το μικρόφωνο. Σε λίγα μόνο κομμάτια δεν απαγγέλλει τους στίχους του και προσπαθεί να αλλάξει τον τόνο της φωνής του από φθόγγο σε φθόγγο. Όμως δεν υπάρχει πάντα ανάγκη για αυτό: οι κυρίες που κάνουν δεύτερα φωνητικά με τρόπο που έχει χρησιμοποιηθεί πολλάκις στα άλμπουμ του Cohen, φροντίζουν να σχηματίζουν το περίγραμμα των φωνητικών μελωδιών και να υποβοηθούν με πανέξυπνο τρόπο την ομαλή ροή των τραγουδιών, χωρίς βέβαια να διεκδικούν τον πρώτο ρόλο. Το μεγαλύτερο μέρος του άλμπουμ είναι ηχογραφημένο σε συνθετητές με μινιμαλιστική less-is-more λογική, χωρίς όμως να θυμίζει μουσική σε κάποιο παρακμιακό bar, κάτι που θα αναιρούσε το στιχουργικό εκτόπισμα του δίσκου. Φυσικά, λόγω του χαμηλότονου ύφους, ο δίσκος εκτιμάται περισσότερο τις μοναχικές νύχτες.

Τα περισσότερα εδώ κινούνται αργά - Slow, όπως το εναρκτήριο κομμάτι του δίσκου. Από το ξεκίνημα προειδοποιεί πως θα κρατήσει χαμηλούς τους τόνους και, πάνω απ’ όλα, δεν θα βιάζεται (με μοναδική εξαίρεση το line-dancing country μέρος του Did I Ever Love You). “Είμαι μεγάλος σε ηλικία, αλλά δεν είναι αυτό που με κάνει να πηγαίνω αργά. Έτσι έκανα πάντα. Έτσι μου έλεγε η μανούλα μου”. Τρυφερότητα που θα άρμοζε περισσότερο σε ένα σχολιαρόπαιδο, παρά σε έναν 80χρονο που έχει φάει τη ζωή με το κουτάλι.

Ανάμεσα στα ποικίλα θέματα που καταπιάνεται, αναφέρεται σε πρόσφατα γεγονότα που συγκλόνισαν την παγκόσμια κοινότητα, όπως ο τυφώνας Κατρίνα (Samson In New Orleans). Τολμά να χρησιμοποιήσει στοιχεία που δεν υπήρχαν σε προηγούμενους δίσκους του - όπως ο θηλυκός αμανές στο Nevermind ως παραβολή της καταπιεσμένης μάζας που δεν εκφράζεται από τον επίσημο δημόσιο λόγο, εμπλουτίζοντας το ήδη καταγεγραμμένο στο Book Of Longing ποίημα, με μία εσάνς διαχρονικής, δυστυχώς, επικαιρότητας. Όπου κι αν απευθύνεται η διττού νοήματος στιχουργική του A Street (σε κάποια παλιά του σχέση; στην παλιά του μάνατζερ;), το κομμάτι περιλαμβάνει το πιο πιασάρικο ρεφρέν που έχει μπει σε άλμπουμ του Cohen εδώ και μια δεκαετία. Το Almost Like The Blues, που ακούστηκε πρώτο από όλα τα κομμάτια, στέκει ως κορυφαίο δείγμα του δίσκου, με ένα νυχτερινό ηχόχρωμα που δίκαια κάνει ήδη τον δικό του κύκλο στα εγχώρια ραδιόφωνα.

Η αναζήτηση ενός νοήματος πέρα από την θνητή υπόσταση του ανθρώπου απασχολούσε πάντοτε τον Cohen σε ατομικό και στιχουργικό επίπεδο, και το ίδιο συμβαίνει και στο Popular Problems. Ο Θάνατος γίνεται πιο ορατός από ποτέ, αυτό όμως αντικατοπτρίζεται περισσότερο στην απολογιστική διάθεση του Cohen παρά στις όποιες άμεσες αναφορές σε αυτόν. Λόγου χάρη, το You Got Me Singing κλείνει το άλμπουμ με την επιτομή μίας ολόκληρης ζωής στο μουσικό κουρμπέτι. Οι αποδέκτες πολλοί: ο Θεός, οι παλιές και νέες σχέσεις, οι φίλοι, οι μέντορες και δάσκαλοι, ακόμη και η παλιά του μάνατζερ που είναι υπεύθυνη για την τωρινή οικονομική του κατάσταση - όλοι όσοι έδωσαν, με καλό ή κακό σκοπό αιτίες και αφορμές για να σχηματοποιηθεί καλλιτεχνικά, να εξελιχθεί και εν τέλει να συνεχίσει να δημιουργεί.

Ο βαθμός δεν προκύπτει ως ένδειξη σεβασμού σε έναν υπερήλικα καλλιτέχνη που επαναπαύεται στις δάφνες του παρελθόντος παράγοντας τυπικά ένα άλμπουμ-σουβέρ για την δισκογραφία του και την δισκοθήκη μας. Αποτελεί την ποσοτική αποτίμηση μιας συλλογής τραγουδιών που αποτυπώνουν τις ειλικρινείς σκέψεις και τις αγωνίες ενός ανθρώπου που νιώθει ζωντανός και εκφράζεται με φρεσκάδα που νεότεροι ομότεχνοί του, πρόωρα γερασμένοι καλλιτεχνικά, δεν διαθέτουν. Αλλά ο αριθμός στο τέλος του κειμένου δεν διαθέτει ψυχή. Δεν λαμβάνει υπόψη του το συναισθηματικό αντίκτυπο της συγκεκριμένης δουλειάς στον ακροατή που έχει αγαπήσει το σύνολο του έργου του Leonard Cohen. Όσοι ανήκετε σε αυτήν την κατηγορία, προσθέστε μία μονάδα, δύο μονάδες, ξεπεράστε την κλίμακα αν το νιώθετε. Ή καλύτερα, μην ασχοληθείτε καθόλου με αριθμητικές πράξεις - ας μην ποσοτικοποιούμε το συναίσθημα. Χαμηλώστε τα φώτα, γεμίστε ένα χαμηλό ποτήρι με το αγαπημένο σας ουίσκι και αφήστε την ψυχή του Leonard Cohen να αγγίξει την δική σας για 35 λεπτά ακόμη.

7.5/10