Τετάρτη, 14 Σεπτεμβρίου 2016 21:00

Αφιέρωμα: Sopwith Camel

Written by 

Εάν το 1967 ζούσες στο San Francisco και είχες μπάντα, αξιωματικά και δικαιωματικά θα έπρεπε να παίζεις ψυχεδέλεια και ούτε να σου πέρναγε απ΄ το μυαλό να παίξεις ποπ, πράγμα απαγορευμένο διά ροπάλου. Ήταν αδιανόητο να παρεκκλίνουν τα συγκροτήματα από αυτόν τον κανόνα, που η τήρησή του γέννησε καταπληκτικές μπάντες κι εξίσου «groovy» τραγούδια, αλλά και από το ανάλογο ρεπερτόριο που θα τολμούσαν να παίξουν ενώπιον ενός φανατικά αντιπολεμικού κοινού μεθυσμένου, από έρωτα και άλλες ουσίες.

Φυσικά από αυτόν τον κανόνα υπήρξαν κι εξαιρέσεις.

Μια από αυτές ήταν η Καλιφορνέζικη μπάντα Sopwith Camel που φτιάχτηκε στο Frisco στα τέλη του 1965 από τους Peter Kraemer (φωνή, σαξόφωνο), Terry MacNeil και William "Truckaway" Sievers (κιθάρες), Norman Mayell (ντράμς), όλοι τους γέννημα – θρέμμα Καλιφορνέζοι και τον μοναδικό Εγγλέζο της μπάντας γεννημένο το 1947 στο Λονδίνο Martin Beard (μπάσο) και πήρε το όνομά της από ένα μοντέλο Αγγλικού πολεμικού μονοθέσιου αεροπλάνου που χρησιμοποιήθηκε στον 1ο Παγκόσμιο Πόλεμο για πρώτη φορά το 1917, κατασκευασμένο από την Sopwith Aviation Company (κάτι ανάλογο έκαναν και οι Thin Lizzy χρόνια αργότερα που «βαπτίστηκαν» έτσι από ένα μοντέλο μιας Ford), που θα κοσμούσε το εξώφυλλο του 1ου τους άλμπουμ με την προσθήκη μιας…καμήλας!! Το ότι είχαν στις τάξεις τους δύο κιθαρίστες θα μας προϊδέαζε για θεϊκά σόλος και ατέλειωτα τζαμαρίσματα, όπως συνέβαινε με τα πατριωτάκια τους Grateful Dead και Quicksilver Messenger Service, πλην όμως φευ, γιατί είχαν στο νού τους να παίξουν…προπολεμική «Vaudeville» ποπ και μάλιστα είχαν την απαίτηση να γνωρίσουν και επιτυχία στην νεολαία της εποχής!

 

Έλα όμως που το κατάφεραν οι τυχεράκηδες φίλοι μας: 

Όχι μόνο ήταν ένα από τα πρώτα γκρουπ του Σαν Φρανσίσκο που υπέγραψε σε πολυεθνική, αλλά γνώρισαν και επιτυχία στο Τοπ – 40 (βλ. παρακάτω). Τους χαρακτήρισαν ως μια «δευτεράντζα Lovin' Spoonful» και όχι άδικα: με τους τελευταίους μοιράστηκαν την ίδια εταιρεία (Kama Sutra) και τον ίδιο παραγωγό (Erik Jacobsen) ο οποίος ήταν βασικός υπεύθυνος για τον «υπνωτικό πόπ-φολκ» ήχο τους (κατά το Αllmusic) που σίγουρα θα είχε παγκόσμια επιτυχία εάν βρισκόμασταν στο 1920!! Γι΄ αυτό και ξέφτισαν γρήγορα αντέχοντας για δύο (2) μόλις άλμπουμς και με το 2ο να βγαίνει από ένα εντελώς τυχαίο γεγονός και να παραμένει «θαμμένο» σ΄ ένα συρτάρι για πάρα πολλά χρόνια (βλ. παρακάτω).

Να είμαστε και δίκαιοι όμως: πρόσθεσαν μια πρέζα ψυχεδέλειας στην μουσική τους:

 

The Sopwith Camel (1967)

 

Tracklist: Hello, Hello - Frantic Desolation - Saga Of The Low Down Let Down - Little Orphan Annie - Treadin' - You Always Tell Me Baby - Maybe In A Dream - Cellophane Woman - The Things That I Could Do With You - Walk In The Park - The Great Morpheum - Postcard From Jamaica.

Kama Sutra / MGM KLP 8060

Παραγωγός: Erik Jacobsen

 

Το εναρκτήριο κομμάτι Hello, Hello επιβεβαιώνει ότι και στα 60’s έβγαιναν «σούπες»: ένα ηλίθιο σαχλο-ποπ τραγούδι κυριολεκτικά της πλάκας με γελοίους στίχους («…Θες λίγο απ΄ το μανταρίνι μου;…») που όμως ανέβηκε στο Νο 26 των Αμερικάνικων τσάρτς τον Ιανουάριο του 1967 και στο Νο 9 των Καναδικών αντίστοιχων τον επόμενο μήνα. Στο ίδιο μοτίβο κινούνται και τα Little Orphan, The Things That I Could Do With You και Walk In The Park.

Οι τύποι όμως δεν ήταν αναίσθητοι, γιατί έβλεπαν τι συνέβαινε γύρω τους και, παρ΄ όλες τις προσπάθειες του παραγωγού τους να ξεριζώσει κάθε ίχνος ψυχεδέλειας από την μουσική τους, αυτοί αντιστάθηκαν. Και παρά την μικρή διάρκεια (με το ζόρι μισή η ώρα του άλμπουμ και με κομμάτια που σπάνια ξεπερνούσαν τα 3 λεπτά), κατόρθωσαν στο Frantic Desolation να θυμίζουν τα Βοστωνέζικα Γκρούπ της εποχής, στο Cellophane Woman να στριμώξουν τις γκαράζ επιρροές τους βασισμένοι σε R’n’B κλίμακες όπως όλα τα γκαράζ γκρουπς και να βγάλουν ένα μικρό διαμαντάκι που θα μπορούσε να πάρει θέση σε ένα Pebbles, με «πηχτό» μπάσο και καλή κιθάρα ή να μιμηθούν τους Byrds στο Treadin' με καμπανιστή κιθάρα ανακατεμένη σε echo με ήχους σιτάρ. Πραγματικά εδώ νομίζεις ότι ακούς άλλο γκρούπ! Ακόμα και όταν το ρίχνουν στην κάντρυ στο Saga Of The Low Down Let Down κατορθώνουν με τις κουδουνιστές κιθάρες τους και τις παραποιημένες φωνές να δημιουργήσουν μια φρηκ ατμόσφαιρα. Τέλος, στο Maybe In A Dream οι κιθάρες για μια και μοναδική φορά «παίρνουν φωτιά» για 2 μόλις λεπτά με α λα Εlectric Prunes φωνητικά και βγάζουν το καλύτερο κομμάτι του δίσκου που πρέπει να αντέγραψαν πολλά Ελληνικά γκρουπ των 60’s.

Από αριστερά: Peter Kraemer, Terry MacNeil, William "Truckaway" Sievers, Martin Beard, Norman Mayell

Μέχρι εδώ όμως. Γιατί στο You Always Tell Me Baby και στο The Great Morpheum παρατάν τις κιθάρες και προσπαθούν να μας «γκρουβάρουν» με πνευστά, κάτι που θα συναντήσουμε κατά κόρον στο επόμενο άλμπουμ τους (βλ. παρακάτω), με αέρινα φωνητικά και βαλσάκια που σαν τραγούδια δεν είναι και για πέταμα, αλλά πνίγονται στην μετριότητα. Λογικό, γιατί όταν έχεις τους Dead να σαρώνουν την εποχή αυτή, τι να σου κάνουν οι Sopwith Camel; Κι από πάνω έχουν το θράσος στο Postcard From Jamaica να σου τραγουδούν: «Take a trip»…Πούν’ το;

Μπερδεμένο συγκρότημα, μπερδεμένα τραγούδια, ε, κανείς δεν περίμενε να αντέξουν για πολύ, παρά την επιτυχία τους. Όπερ κι έγινε, διότι οι φίλοι μας διαλύθηκαν στα τέλη του 1967. Κακώς δεν περίμεναν λίγο ακόμα, γιατί τότε η απόλυτη κυριαρχία του Sgt. Peppers μάλλον θα τους ωθούσε να δοκιμάσουν αλλού τις δυνάμεις τους. Ο δίσκος παρ΄ όλα αυτά επανεκδόθηκε δυό (2) φορές: το 1986 με τον τίτλο Frantic Desolation και το 1990 ως Hello, Hello. Και με την ευκαιρία της πρώτης επανέκδοσής του κάπου στα 80’s, έφτασε να πουλιέται στην Ελλάδα στο…εξωφρενικό ποσό των 2.500 δρχ., δηλ. 7,34 €, την στιγμή που δεν άξιζε ούτε για 1 €!! Ήταν η εποχή που η «ψυχεδελική λαίλαπα» στον μουσικό τύπο βάφτιζε ως «αριστουργήματα» και «χαμένα ψυχεδελικά διαμάντια» κάθε λογής «φάβες» που στην πατρίδα τους «δεν τους ήξερε ούτε η μάνα τους» και έδινε την ευκαιρία στους δισκοπώλες να θησαυρίσουν!! Μάλιστα κάποιος κριτικός σε Ελληνικό μουσικό περιοδικό έγραφε χαρακτηριστικά τότε: «…Αν βρείτε το 1ο άλμπουμ των Sopwith Camel, αρπάξτε το αστραπιαία, είναι αριστούργημα…». Ε, όχι δα…

( * * )

 

The Miraculous Hump Returns From The Moon (1973)

 

Tracklist: Fazon - Coke, Suede, And Waterbeds - Dancin' Wizard - Sleazy Street - Orange Peel - Oriental Fantasy - Sneaky Smith - Monkeys On The Moon - Astronaut Food - Brief Synthophonia.

Reprise Records MS 2108

Παραγωγοί: Erik Jacobsen / Sopwith Camel.

 

Κι εκεί που λέγαμε ότι δεν θα ξανακούγαμε πια γι΄ αυτούς, έρχεται ένα τηλεοπτικό διαφημιστικό που χρησιμοποίησε το Hello, Hello ως jingle και «τσίγκλισε» τους φίλους μας να ξανανταμώσουν πάλι το 1971 ως κουαρτέτο πλέον, χωρίς τον Sievers, αλλά με την προσθήκη του μαύρου multi - instrumentalist Jimmy Stringfellow (κιθάρα, πνευστά, keyboards) και μετά από μια επίσκεψη στην Χαβάη, όπου κατά το Allmusic δοκίμασαν τα διάσημα «βότανά» της (μας δουλεύουν μου φαίνεται…) επέστρεψαν στην Καλιφόρνια, υπέγραψαν στην θυγατρική της Warner Reprise Records (κύρια υπεύθυνη για τα άλμπουμ του Νeil Young των 70’s) και ηχογράφησαν το επόμενο άλμπουμ τους το 1973 και πάλι με τον Jacobsen για παραγωγό (καλά δεν τους έφτανε η ζημιά που τους έκανε στο 1ο τους άλμπουμ; Τον πήραν για να «ψαρέψουν» κι άλλο σίγκλ φαίνεται), μόνο που τώρα μοιράζονται και οι ίδιοι το βάρος της παραγωγής, και αυτό διαφοροποιεί ριζικά τον δίσκο.

Και τούτο διότι μετά από πολλαπλές ακροάσεις αναρωτιέσαι: Είναι δυνατόν να είναι το ίδιο γκρουπ; Κι όμως είναι. Εδώ, παρά τη παρουσία του Jacobsen στην κονσόλα, έχει φύγει το χαζοχαρούμενο ύφος του 1ου άλμπουμ τους και το γκρουπ πλέον μοιάζει σοβαρό και σκεπτικό και εμφανώς καλύτερο.

Και όταν λέμε «σοβαρό και σκεπτικό» εννοούμε τον τίτλο του άλμπουμ για έναν «θαυματουργό καμπούρη που επιστρέφει από το φεγγάρι» και μ΄ ένα εξώφυλλο  - κομψοτέχνημα να απεικονίζει σε γκραβούρα μια φτερωτή καμήλα – δράκοντα (να’τη πάλι…) σε ένα φανταστικό οροπέδιο να απειλεί έναν βάρδο με το λαγούτο του, να μας κάνει να περιμένουμε πολλή ψυχεδέλεια και διαστρικά σόλα. Αμ δε! Οι Sopwith Camelμε τον δίσκο αυτό κατά το Allmusic κινήθηκαν προς έναν «jazzy John Sebastian μέσα στην ανατολική κουλτούρα και στο vaudeville», αλλά –προσθέτω εγώ- με πλήρη απουσία κιθάρας και με την παντοδυναμία των πνευστών. Πλην όμως εδώ, βγαίνουν καλά «γκρουβάτα» τραγούδια μεγάλης πλέον διάρκειας κι όχι οι αηδίες του προηγούμενου άλμπουμ τους! Σίγουρα οι Chicago και οι Blood Sweat and Tears θα κυριαρχούσαν στα ακούσματά τους εκείνη την εποχή, αλλά από αυτούς κράτησαν μόνο τα πνευστά χωρίς την βαριά αυτοσχεδιαστική τζάζ και σ΄ αυτό συντέλεσαν τα χαβανέζικα μανιτάρια που αναφέραμε πιο πάνω.

Με τον Jimmy Stringfellow (δεξιά)

Με εξαίρεση τα Hello Hello № 2, Monkeys On The Moon και Oriental Fantasy που μοιάζουν να απέμειναν έξω από το 1ο άλμπουμ και το Astronaut Food που μας αφηγείται την ιστορία του ήρωα του άλμπουμ σε 50΄s ροκ εντ ρόλλ υπόκρουση, όλο το υπόλοιπο άλμπουμ άλλοτε βυθίζεται σε υπνωτικά jazzy μοτίβα (Brief Synthophonia και Sneaky Smith) και άλλοτε αφηγείται μαγικά παραμύθια σε μυστηριακή φόλκ ατμόσφαιρα - με σιτάρ και φυσαρμόνικα στο Dancin' Wizard, που αν το έλεγε ο Τim Buckley θα πρόσθετε ένα ακόμα διαμάντι στην δισκογραφία του! Το «χιτ» του δίσκου Fazon με την wah-wah κιθάρα αποκόμισε ένα μικρό airplay στους underground σταθμούς των FM τότε (δεν υπήρχαν νόμιμοι την εποχή αυτή) και με τα α λα America φωνητικά και τα υπέροχα πνευστά οδήγησε το Allmusic να το χαρακτηρίσει ως «It sounds like Traffic's Low Spark meets Steely Dan's Dr. Woo meets Flying off of the Beatles Magical Mystery Tour» και αυτό νομίζω λέει τα πάντα για το ύφος του δίσκου αυτού και προτιμώ να μην το μεταφράσω…

Αλλά (και πάλι) μέχρι εκεί μπορούσαν.

Παρ΄ όλη την ωραία στο στυλ των War λάτιν τζάζ ατμόσφαιρα του Orange Peel (με το υπέροχο φλάουτο) και τις κορυφαίες στιγμές του δίσκου Sleazy Street στο ίδιο λάτιν τζαζ στυλ με το προηγούμενο, που αν αντί για πνευστά είχε κιθάρες θα «έσκιζε» και τον μαγευτικό συνδυασμό ηλεκτρικού πιάνου, βιμπράφωνου και πνευστών στο Coke, Suede, And Waterbeds, στεναχωρημένοι από την αδιαφορία του κόσμου τα βρόντηξαν για τα καλά το 1974. Αλλά και η ίδια η εταιρεία δεν κυκλοφόρησε ποτέ το άλμπουμ αυτό και δεν θα γνωρίζαμε τίποτε για την ύπαρξή του, αν δεν φιλοτιμούταν ο ντράμερ τους Norman Mayell να το βγάλει σε cd δυο φορές στην εταιρεία Generic Type Records: μια το 2001 και μια το 2006 σε remastered έκδοση, αφού και ανακάλυψε τα αυθεντικά master tapes στο υπόγειο του Jacobsen.

Και πάλι εδώ ο (προφανώς οπαδός τους) Lou Hinkhouse σε σχόλιό του στο Allmusic το Σεπτέμβριο του 2015 χαρακτηρίζει τον δίσκο ως «the greatest album of all time»!!! Και εδώ ισχύουν τα ίδια για τον Έλληνα κριτικό του 1ου άλμπουμ…

Θα μπορούσαν να παίξουν ψυχεδέλεια; Ναι οι μπαγάσες, αν προσπαθούσαν λίγο παραπάνω, το΄χαν. Και πώς να μην το΄χαν άλλωστε στην πόλη που δρούσαν σε κείνους τους μαγικούς καιρούς…

( * * * )  

Γιώργος Δ. Δημόπουλος.

 

ΠΗΓΕΣ:

Wikipedia

Allmusic

discogs

Song365

Ποπ & Ροκ №: 78 (ΑΥΓ 1984) σελ.: 48.

Γιώργος Δ. Δημόπουλος

Ο Γιώργος Δ. Δημόπουλος μετά από 35 χρόνια οπτικοακουστικής και έντυπης ενασχόλησης με την μουσική, στούμπωσε και εξερράγη ο ροκ γραφιάς (=θάψιμο με το καντάρι) που έκρυβε μέσα του, από τότε που άκουσε Birthday Party για πρώτη φορά του κόπηκ΄ η αναπνοή και έκτοτε υποστηρίζεται μηχανικά (σαν τον Darth Vader), λατρεύει και επαινεί την Θήβα όπου ζει και εργάζεται(..) και ταυτόχρονα την μισεί και την χλευάζει ανά την γη (τέτοια μαζόχα!!), πιστεύει στον Βάζελο και στα πιτόγυρα και αρνείται να δεχτεί ότι υπάρχει μουσική από το 1993 και δώθε (ΜΗ ΒΑΡΑΤΕ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙΙΙΙΙ!!!!).

Νέα Δίσκοι      Συναυλίες Συνεντεύξεις Στήλες Archive    Rookie's corner   Artist Index
 Επικαιρότητα   Κριτικές Συναυλιών Text Interviews Music Scouting      
 Ενημερώσεις   Προτάσεις για συναυλίες   Memory Lane      
        Local Jams
     
        Record Shuffle      
        Άρθρα