Εάν ισχύσουν όσα έλεγε ο Michael Gira την εποχή που κυκλοφόρησε τον πιο πρόσφατο δίσκο του, η παρούσα σύνθεση των Swans δεν θα ηχογραφήσει άλλο άλμπουμ, ολοκληρώνοντας έτσι την Τριλογία των The Seer, To Be Kind και The Glowing Man. Κλίνουμε με σεβασμό το γόνυ στην μεγαλοφυΐα του Michael Gira και επιχειρούμε, μέσα από συνεντεύξεις του ιδίου, να εξερευνήσουμε κάποιες πτυχές του χαρακτήρα του και να βάλουμε τα θεμέλια για το χτίσιμο ενός προφίλ που θα μας κάνει ίσως να κατανοήσουμε καλύτερα τον καλλιτέχνη Gira. Φυσικά οι αναφορές είναι εντελώς ενδεικτικές, καθώς θα απαιτούσε μία μεγάλης κλίμακας έρευνα για να εξαντληθεί το πλούσιο υλικό από συνεντεύξεις του Gira αλλά και των κατά καιρούς συνεργατών του.
Για όσους επικεντρώνονται στην πνευματικότητα της μουσικής του, ο ίδιος ο Gira είναι κάθετος:
Δεν θέλω να επικεντρώνομαι πολύ στα πνευματίστικα στοιχεία. Είναι πολύ σαχλό. Είναι rock μουσική, για το Θεό! (1)
Περί του βαθύτερου νοήματος των στίχων του:
Τα τραγούδια μου σίγουρα δεν είναι αυτοβιογραφικά. Είναι ένα αμάλγαμα των εμπειριών μου, το οποίο προσπαθώ να σχηματοποιήσω σε έργο, αλλά δεν είναι μόνο σχετικά με εμένα. Το βρίσκω εγωιστικό, κοινότυπο. Δεν είμαι ο Charles Bukowski της μουσικής. Οι λέξεις δεν σχετίζονται με εμένα. Προσπαθώ να κάνω κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό μου. (1)
Για τη μεθοδολογία που ακολουθεί στη σύνθεση των κομματιών των Swans:
Το έργο μου δεν είναι τόσο εσκεμμένο όσο πιθανώς υποψιάζεστε. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιώ ενσαρκώνουν μία φάση, η οποία αντιπροσωπεύεται από ένα δίσκο. Λαμβάνω υπόψη τι συμβαίνει, βρίσκω τα νήματα που δεν έχουν ακόμη εξαντληθεί που αξίζει να εξερευνηθούν. Απορρίπτω αυτά που μοιάζουν προβλέψιμα. Ψάχνω τα γόνιμα στοιχεία σε αυτό που ήδη συμβαίνει, διότι αυτά μπορούν να γίνουν εκμεταλλεύσιμα και να εξερευνηθούν περαιτέρω. Αυτό συμβαίνει από την αρχή της καριέρας μου. (2)
Για την προς το παρόν τελευταία σύνθεση των Swans:
Οι Swans αλλάζουν μέλη συνεχώς από το ξεκίνημά τους. Μερικοί άνθρωποι έχουν μείνει για αρκετό καιρό - ο Norman Westberg είναι συνεπέστατος. Η Jarboe ενεπλάκη επί μακρόν. Αυτή η σύνθεση είναι στο μυαλό μου η πιο σταθερή μετενσάρκωση της μπάντας. Είναι πολύ αποδοτική, πολύ εμπνευστική. Πέρα από το πρακτικό του θέματος ότι οι άνθρωποι έχουν δικές τους ζωές, το να συγχρωτίζεσαι με τους ίδιους ανθρώπους εδώ και επτά χρόνια μπορεί να οδηγήσει σε προβλεψιμότητα και υπερβολική εξοικείωση. Αυτό που κάνουμε τώρα είναι ζωτικό, αλλά μπορώ να προβλέψω πως αν κολλήσουμε σε αυτό, θα μετατραπεί σε μια σειρά σταθερών τρόπων, και εγώ θέλω πάντα να βουλιάζω σε άβολα ύδατα/ Θέλω να πηδάω από γκρεμούς, να δω τι θα συμβεί. Για να κρατήσουμε τις εμφανίσεις μας ζωντανές και επιτακτικές, νομίζω πως είναι απαραίτητο να έχουμε υλικό που ακόμη κυοφορείται. (2)
Σχετικά με τη διαδικασία συγγραφής των κομματιών:
Νομίζω πως είναι σημαντικό να βρίσκεσαι μέσα στην στιγμή. Δεν θέλω να καταλήξω σε μία κατάσταση όπου οι Swans θα μοιάζουν με δουλειά. Πάντα κάνω τις καλύτερες δουλειές μου όταν βρίσκομαι στο χείλος της αποτυχίας. Θέλω να κυνηγάω εκείνη την κατάσταση όπου δεν υπάρχει επιστροφή. Προσπαθώ να εφευρίσκω νέους τρόπους να ευημερώ μέσα από το χάος του τώρα. Μερικές φορές αυτό είναι πολύ εξυψωτικό Για την ακρίβεια όλο αυτό αφορά την ίδια τη μουσική. Μοιάζει με τη διαφορά μεταξύ ενός γλυπτού του Richard Serra και ενός πίνακα του Hieronymus Bosch: το ένα αναπαριστά γεγονότα, το άλλο είναι εμπειρικό. Το έργο μου είναι εμπειρικό. Κατά αυτήν την έννοια, είμαι φιλήδονος - θέλω μόνο να βρίσκομαι μέσα στον ήχο. Κι αυτό είναι μαγευτικό. (2)
Υπάρχει ένα τραγούδι σε ολόκληρο το (σ.σ. live) σετ που είναι σχετικά συγκεκριμένο, τα υπόλοιπα έχουν ανοιχτές περιοχές που μπορούν να αναπτυχθούν εκείνη την στιγμή. Αυτό, για μένα, είναι πολύ σημαντικό. Για αυτόν το λόγο κάποια κομμάτια καταλήγουν να είναι τόσο μεγάλα σε διάρκεια στο άλμπουμ. Προέρχεται από μας που ακολουθούμε τη μουσική αντί απλώς να διαβάζουμε ότι υπάρχει ήδη. Βρίσκουμε μία νέα οδό ή κάτι που δίνει την αίσθηση του κατεπείγοντος (4)
Επιζητώ την έκφραση της άποψης των μουσικών. Ως μουσικά αφελής, που είμαι, μπορεί αυτό να σε αποτρελάνει γιατί περιγράφω πράγματα που κατά κάποιο τρόπο… υπάρχουν σε μια άλλη διάσταση. Θέλω να διευθύνω και να σκηνοθετώ - προσωπικότητες όπως και τον ήχο. (5)
Μαζεύω γύρω μου τους μουσικούς και ζητώ τη γνώμη του. Σίγουρα οι υπόλοιποι στην μπάντα έχουν συνεισφέρει σε μεγάλο βαθμό - δεν είναι σαν να είμαι εγώ ο συνθέτης. Αλλά έχω κάποιες βασικές ιδέες του προς τα πού θέλω να πάει η μουσική και τότε ξεκινάω να δουλεύω με τους υπόλοιπους, και όπως αποκρίνονται σε αυτές τις ιδέες τότε βαδίζω κι εγώ σύμφωνα με τη νέα πραγματικότητα, δηλαδή τη συνεισφορά τους, και απλώς οδηγώ κατά κάποιο τρόπο τα πράγματα. Μάλλον είμαι περισσότερο κάτι σαν ιμπρεσάριος ή μουσικός διευθυντής Αλλά οπωσδήποτε επιζητώ τη συνεισφορά των υπόλοιπων μελών. Και με αυτή τη σύνθεση είχα την πιο αμοιβαία συνεργασία από οποιαδήποτε σύνθεση ως τώρα. (7)
Δεν μπορώ να σκεφτώ πολύ τον ακροατή όταν φτιάχνω μουσική. Γιατί προσπαθείς να κάνεις δεύτερες σκέψεις και πριν περάσει πολύς χρόνος έχεις διαφθαρεί. Απλώς προσπαθούμε να δημιουργήσουμε μια αδιαμφισφήτητη εμπειρία και αν το κοινό κλίνει προς αυτό που δημιουργούμε τότε έρχεται σε μας. Είμαστε πολύ τυχεροί που ολοένα αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων έχει αποφασίσει πως θέλει να γίνει κοινωνός της εμπειρίας που έχουμε να προσφέρουμε. (6)
Για την αποδοχή που βιώνει τα τελευταία χρόνια από τις νεότερες γενιές:
Εϊναι πολύ ευχάριστο να βλέπω όλους αυτούς τους νέους ανθρώπους στις συναυλίες, που να θέλουν να βιώσουν και να γίνουν μέρος της εμπειρίας αυτού που έχουμε να προσφέρουμε. Φαίνεται πως ο κόσμος ανακάλυψε τη μουσική μας μέσω του Ίντερνετ κατά τη διάρκεια των ετών και κατανόησε την τροχιά της μουσικής μας. Είναι εκεί για τη μουσική Για μια μακρά περίοδο της καριέρας μας, είχαμε στιγματιστεί για την αντιπάθεια από και προς το κοινό. Τώρα, είναι μια μοιρασμένη εμπειρία. (3)
Και πού πάει ένα κομμάτι όταν τελειώνει;
[Οι ολοκληρωμένες δουλειές μας] δεν εμπεριέχουν αμηχανία, είναι νεκρή ύλη. Έχεις αποστραγγίξει όσο περισσότερο αίμα μπορείς. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που τα τραγούδια αλλάζουν ενορχηστρώσεις όταν βγαίνουμε στην περιοδεία. Θα ήταν χαζό απλώς να παίξουμε τα τραγούδια όπως είναι στο δίσκο. Πάντα έχω την εικόνα πως τα τραγούδια είναι ένα έργο σε εξέλιξη. Δεν ολοκληρώνονται ποτέ. Πάντοτε με ενδιαφέρει περισσότερο το επόμενο πράγμα. Τώρα (σ.σ. περιοδεία για το The Seer) το σετ μας αποτελείται από 90% νέο υλικό και ένα κομμάτι από το Seer. Με ενδιαφέρει να κινούμαι προς τα μπρος. (3)
Για τον ιδιόρρυθμο χαρακτήρα του:
Δεν θεωρώ τον εαυτό μου άνθρωπο του κοινού. Δούλεψα πολύ σκληρά για πάρα πολλά χρόνια με διάφορους βαθμούς επιτυχίας. Είμαι απλώς κάποιος που κάνει τη δουλειά του. Δεν σημαίνει κάτι για μένα να είμαι δακτυλοδεικτούμενος ή να έχω κάποια ποσότητα φήμης. Δεν σημαίνει τίποτα. Ειλικρινά, προτιμώ να μιλήσω σε έναν μαραγκό από το να μιλήσω σε έναν μουσικό δημοσιογράφο. Δεν ξέρω πώς έχει παρανοηθεί ο χαρακτήρας μου. Ίσως ό,τι λένε να είναι αλήθεια; (3)
Δεν γνωρίζω αν ψυχολογικά είμαι αρκετά επιδέξιος για να χρησιμοποιήσω ακραίες ψυχολογικές τακτικές στους μουσικούς μου, αλλά ίσως το κάνω ακούσια. Γενικά πιέζω τα πράγματα, αλλά καλυτερεύω σε αυτό όσο γερνάω. Δεν βγάζω πλέον τόση πολλή οργή, αλλά θέλω να πιέζω τα πράγματα ώσπου να φτάσουν στην υψηλότερη δυνατή κατάσταση. Αυτό απαιτεί απόλυτη σωματική και ψυχική αφοσίωση από το συγκρότημα, αλλά δεν το χάνω εντελώς όπως κάποτε. Ίσως είχα κάτι σαν επιφοίτηση. Απλώς σκέφτηκα “είσαι μαλάκας”. Αλλά αυτό δεν με αποτρέπει από το να προσπαθώ να φτάσω το υψηλότερο επίπεδο. (5)
Νομίζω πως αυτή είναι η υψηλότερη κατάσταση στην οποία μπορείς να βρεθείς, να μην είσαι δηλαδή πλέον ο εαυτός σου (σ.σ. κάποτε είχε δηλώσει πως “ευτυχώς που δεν είμαι πλέον εγώ”), αλλά νομίζω πως εκεί αναφερόμουν στην καρικατούρα αυτού που ήμουν εκείνη την εποχή, ένας θυελλώδης, αυταρχικός δικτάτορας. Έπρεπε να είχα μάθει από τον πατέρα μου που ήταν στέλεχος επιχείρησης.. ο τρόπος για να κινείς την ομάδα είναι να τους κάνεις να νιώθουν πολύτιμοι και να είσαι καλός με τους ανθρώπους, όχι να γαβγίζεις εντολές σαν αξιωματικός νεοσύλλεκτων. (5)
Πολλές φορές χρησιμοποιούμε τον χαρακτηρισμό “σκοτεινή” για να περιγράψουμε τη μουσική των Swans. Ο Gira έχει λόγους να διαφωνεί:
Η λέξη “σκοτάδι” δεν μου ακούγεται ορθή. Νομίζω πως μπορείς να πεις πως είναι έντονη. Βλέπω τις ζωντανές εμφανίσεις, όταν λειτουργούν όπως πρέπει, ως πολύ θετικές και πνευματικές. Δεν είναι ότι φοράμε ρόμπες Ινδουιστών πριν βγούμε στην σκηνή ή τραγουδάμε κάποιον ύμνο, αλλά όταν αναλαμβάνει η μουσική, για μένα, το επίπεδο της εμπειρίας γίνεται πολύ υψηλό. Νομίζω πως και το κοινό το αντιλαμβάνεται αυτό. Για αυτό η μουσική έχει πάρει αυτήν τη ρότα. Έτσι, δεν μας βλέπω ως σκοτεινούς, αλλά ως απίστευτα θετικούς. Είναι κάτι υπέροχο που σίγουρα δεν περίμενα να συμβεί όταν επανεκκίνησα το συγκρότημα πριν 7 χρόνια. (4)
Σχετικά με το φλέγον θέμα της υπερβολικά υψηλής έντασης στις συναυλίες τους (σημείωση: απαραιτήτως λάβετε τα μέτρα σας να φοράτε ωτασπίδες την Παρασκευή!)::
Υπάρχει θέμα με την ένταση του ήχου, αλλά δεν το κάνουμε για να είμαστε επιθετικοί. Από τη στιγμή που μια ηλεκτρική κιθάρα φτάσει μια συγκεκριμένη ένταση, κάνει αντήχηση και οι χορδές “συγκρατούνται”, έτσι δημιουργούνται απόηχοι που δεν θα βρίσκονταν εκεί αν δεν ήταν δυνατά. Και σίγουρα δε θα το ένιωθες στο σώμα σου, που είναι από τα καλύτερα πράγματα στην ενισχυμένη rock μουσική. Υποθέτω πως το πάμε στα άκρα. (5)
Ας προσδιορίσω τι σημαίνει “ένταση” της μουσικής - είναι εργαλείο, όχι ο στόχος. Δεν προσπαθούμε απλώς να ακουγόμαστε “υπερβολικά δυνατά”. Ο ήχος δεν υπάρχει εάν η έντασή του δεν φτάσει ένα συγκεκριμένο επίπεδο. (7)
Η ακοή μου δεν είχε πρόβλημα μέχρι αυτήν την μετενσάρκωση των Swans. Παρατήρησα όμως κάποια πράγματα. Φαντάζομαι πως αυτό είναι κι άλλος ένας λόγος που χαλαρώνω. Αν και δεν είμαι σίγουρος πώς θα προκύψει η επόμενη εκδοχή, ίσως είναι αντίστοιχα ηχηρή κατά κάποιον τρόπο. Μπορεί να είναι αρκετά οδυνηρή. Δεν φοράω ωτασπίδες. Οι υπόλοιποι στην μπάντα φοράνε, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ να φτιάχνω αυτή τη μουσική χωρίς να είμαι εντελώς μέσα στην ολότητά της. (7)
Το παρελθόν καθορίζει το παρόν; Ο Gira κάνει μία σπάνια αναδρομή στη ζωή του:
Ο πατέρας μου ήταν αστέρι του μπάσκετ, βετεράνος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, πήρε υποτροφία στο UCLA, αποφοίτησε και πήγε στη βιομηχανία αεροσκαφών με τον αδερφό του. Η δουλειά τους ήταν τρομερά επιτυχημένη. Η μητέρα μου άνηκε σε αδελφότητα, ήταν πολύ όμορφη και παρομοίως είχε πτυχίο από το UCLA. Το περιοδικό Look έκανε αφιέρωμα 8 σελίδων στη μητέρα μου εφόσον είχε αυτό το “αμερικάνικο look”. Οι γονείς μου ήταν η επιτομή του Αμερικάνικου ονείρου, αλλά στα 60s αυτό υποχώρησε. Δεν θέλω να μπω σε πολύ προσωπικές λεπτομέρειες αλλά εκείνη είχε τρομερό πρόβλημα αλκοολισμού και ο πατέρας μας κατά βάση μας εγκατέλειψε. Δεν παραπονιέμαι, αλλά κάποια σχέση θα είχε όλη αυτή η κατάσταση με την αποκλίνουσα συμπεριφορά μου. Ήταν τα 60s, πολλές ουσίες ήταν πανταχού παρούσες από νεαρή ηλικία και έτσι έπεσα απευθείας πάνω τους. (5)
Είχα αθλητική κλίση και ήμουν αρκετά συγκροτημένος, έτσι όταν έψαχνα τρόπο να επιζήσω και όταν πήγαινα σχολείο - στην Αμερική το σχολείο είναι ακριβό και πρέπει να πληρώνεις - έβρισκα τρόπους να βγάζω επαρκή χρήματα χρησιμοποιώντας το κορμί μου. Όταν μετακόμισα στη Νέα Υόρκη υπήρξε κι αυτός ένας τρόπος να βγάζω χρήματα μέχρι να έρθουν από τη μουσική . Κουβαλούσα πηλοφόρι για αρκετό καιρό Έκανα κατεδαφίσεις.(5)
Όταν ξεκίνησα να δημιουργώ μουσική και εγκατέλειψα μια καριέρα στις εικαστικές τέχνες, κάπου στο ‘77 ή ‘78, είχε επικρατήσει η εννοιολογική τέχνη - και μου άρεσε πολύ, αλλά ήταν ακριβώς η εποχή που η τέχνη γινόταν δρόμος για μία σεβαστή ακαδημαϊκά εγκεκριμένη καριέρα, και οι καλλιτέχνες που εκτιμούσα σίγουρα δεν ήταν αυτό. Η ανάπτυξη της “art speak”έκανε πολλά για να με αποξενώσει. Η εξειδικευμένη γλώσσα που μιλάνε πιθανότατα 300 ή 400 άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, και δεν ήθελα να αφιερώσω χρόνο για να τη μάθω ή να την αποκρυπτογραφήσω. (8)
Περισσότερο ενδιαφερόμουν για πιο άμεσα πράγματα και στην οπτική υπερφόρτωση και επίδραση. Δεν με ενδιέφερε η διατύπωση. Ο παράγοντας της ευγένειας με απωθούσε. Με απωθούσε το να πηγαίνω σε εγκαίνια εκείνη την εποχή. Ο τύπος των ανθρώπων που πήγαιναν εκεί δεν μου ταίριαζε. Δεν ήθελα να είμαι μέρος του κόσμου τους. Όχι βέβαια πως δεν εκτιμώ πολλούς σύγχρονους καλλιτέχνες. Την περίοδο εκείνη συνέβαινε το punk rock, έτσι μετατοπίστηκα προς τα εκεί. Δεν είχα βέβαια καμία μουσική ικανότητα. Μερικοί λένε πως ακόμη δεν διαθέτω. Απλά έμοιαζε προφανές, και το Punk ήταν στην πραγματικότητα σαν να προσλαμβάνεις το δηλητήριο στα μέσα και το γενικότερο κοινωνικό κλίμα και να το φτύνεις ξανά πίσω με νέα μορφή και γεμάτο χολή. Ήταν κάτι με το οποίο μπορούσα να σχετιστώ. (8)
Για την επαναδραστηριοποίηση των Swans το 2010:
Επανενεργοποίησα τους Swans διότι δεν ήθελα να τους αφήσω πίσω για πάντα. Αν κοιτούσα με τετράγωνη λογική και χωρίς συναίσθημα, ήταν αυτό στο οποίο ήμουν καλύτερος. Είχα φτάσει σε αδιέξοδο με την προηγούμενη μπάντα μου, τους Angels Of LIght, και απλά έπρεπε να το κάνω. Ή θα έκανα αυτό ή θα εξαφανιζόμουν. Ήταν εντελώς απαραίτητο υπό οποιαδήποτε σκοπιά, αλλά θα μπορούσε να είχε εξελιχθεί στην απόλυτη καταστροφή. Ο στόχος ήταν να κρατήσω τη μουσική νέα, συναρπαστική και ηλεκτρισμένη (5)
Ακόμη κι εκείνος έπεσε θύμα του εαυτού του συμβιβαζόμενος καλλιτεχνικά:
Συμβιβάστηκα μία φορά, όταν υπέγραψα στην MCA. Το μεγαλύτερο λάθος της καριέρας μου. Δεν τους έδωσα τρίλεπτα ποπ σινγκλάκια αλλά έφτιαξα έναν απαίσιο δίσκο (σ.σ. εννοεί φυσικά το The Burning World του 1989). Δούλευα για πολύ μεγάλο διάστημα, γιατί ξεκίνησα να υποστηρίζω τον εαυτό μου απο τα 15 μου. Μου κράδαιναν το καρότο και ήταν ελκυστικό. Ήθελα να προσανατολιστώ τότε περισσότερο ως τραγουδοποιός, αλλά νομίζω πως δεν έκανα καλή δουλειά σε αυτό. (5)
Σχετικά με άλλες μορφές τέχνης που εξασκεί:
Το να φτιάχνεις τέχνη είναι μία δραστηριότητα που απαιτεί υψηλά επίπεδα πειθαρχίας και απαιτεί ολοκληρωτική αφοσίωση και απόλυτη συγκέντρωση Κάτι που δεν έχω κάνει εδώ και δεκαετίας. Έτσι δεν είναι πως ξαφνικά θα μπορούσα να αποφασίσω να γίνω ξανά καλλιτέχνης. Φτιάχνω αυτούς τους πίνακες για τους υποστηρικτές μας μέσω του website, αλλά δεν μπορώ να τους δω ως τέχνη. Τους βλέπω κυρίως ως ένα τεχνούργημα που μπορούν να έχουν κάποιοι στην κατοχή τους. Η τέχνη είναι μια υψηλή στήλη. Επίσης γράφω και παίζω με την ιδέα να προσπαθήσω να γράψω άλλη μία σειρά σύντομων ιστοριών. Αλλά προς το παρόν δεν έχω εξαντλήσει τις δυνατότητές μου στη μουσική, έτσι θα συνεχίσω να πορεύομαι έτσι. (7)
Δεν έχω κλίση προς τη φιλοσοφία. Όταν ήμουν παιδί πήγαινα στη βιβλιοθήκη καθημερινά. Είχα παρατήσει το σχολείο, έτσι πήγαινα στη βιβλιοθήκη κάθε μέρα για να αυτοδιδάσκομαι, και κάπως περιπλανήθηκα στο Το Είναι Και Το Μηδέν του Jean-Paul Sartre, έτσι το διάβασα μέχρι το τέλος και συνειδητοποίησα πως δεν κατάλαβα ούτε συγκράτησα λέξη! Δεν είναι για μένα, αλλά έχει ενδιαφέρον. Τι σημαίνει η έκσταση για μένα; Δεν γνωρίζω, δεν είμαι φιλόσοφος. Υποθέτω πως είναι αυτή η στιγμή της πλήρους ανακάλυψης και απώλειας. Ταυτόχρονης απώλειας. (8)
Σχετικά με το θάνατο και τη δημιουργία μέσω αυτού:
Δεν πιστεύω πως η εγγύτητα του θανάτου είναι αρνητική. Νομίζω πως είναι το πιο σημαντικό πράγμα με το οποίο μπορείς να ζήσεις. Είναι η πιο πιεστική ερώτηση. Παίρνει τα πάντα και τα εστιάζει στην σωστή προοπτική, την επιτακτικότητα. Είδα πρόσφατα τη Θυσία, την φανταστική ταινία του Andrei Tarkovsky. Είναι πολύ μεγάλη και αργή, αλλά όταν παραδοθείς σε αυτήν είναι πολύ όμορφη και ενδελεχώς πραγματεύεται το ερώτημα της θνητότητας και της αναγκαιότητας της δράσης στη ζωή μας με την προοπτική του τέλους. Δε θα έλεγα πως είναι θρησκευόμενος (σ.σ. ο Tarkovski) αλλά έχει θρησκευτικά θέματα. 9)
Επιμέλεια κειμένου/Μεταφράσεις/Υπεύθυνος για την αντιγραφή: Μιχάλης Κουρής
Πηγές:
In Search of the Real Michael Gira, From Prison Stays and Madonna Sightings to Swans’ Second Coming (1)
A Man Who Glows, a Sound that Grows: Swans founder Gira discusses dissolution, chaos and the now
http://alibi.com/music/51906/A-Man-Who-Glows-a-Sound-that-Grows.html (2)
Q&A: Swans Leader Michael Gira On Aging, Social Networking, And Life After The Seer
Interview: Michael Gira of Swans
http://spectrumculture.com/2016/08/30/interview-michael-gira-swans/ (4)
Swans’ Michael Gira: ‘Audiences would flee ... we took to locking the doors’
https://www.theguardian.com/music/2015/may/06/swans-michael-gira-tour-interview (5)
Finding the Image: Michael Gira Talks Swans' Creative Process
http://www.popmatters.com/feature/finding-the-image-michael-gira-talks-swans-creative-process/ (6)
Swans’ Michael Gira On Dissolving His Band’s Current Lineup
http://www.vanityfair.com/culture/2016/06/swans-michael-gira-on-dissolving-his-bands-current-lineup (7)
Being And Nothingness: The Meditations Of Michael Girahttp://www.clashmusic.com/features/being-and-nothingness-the-meditations-of-michael-gira
http://www.clashmusic.com/features/being-and-nothingness-the-meditations-of-michael-gira (8)
Swans: Mortality and God with Michael Gira
https://vandalamagazine.com/2016/09/02/interview-mortality-and-god-with-michael-gira-of-swans/ (9)
